Alışveriş zor iş. Hem uygun ürünü bulacaksınız, hem uygun fiyata alacaksınız. Ama bu arada ödemede kullandığınız paraların seri numaralarına bakmıyorsanız, belki de o alışveriş size düşündüğünüzden çok daha pahalıya geliyor olabilir.
Çünkü her paranın bir seri numarası vardır ve o numaraların bazıları çok çok değerlidir. Koleksiyoncular onların peşinde koşarlar ve üzerlerinde yazan rakamın 10-100-1000 katına kadar ödeyebilirler.
Peki hangi numaralar değerli diye sorarsanız şöyle söyleyelim: “Özel” numaralar değerlidir ve bunlar ne kadar özelse ve çıkmaları matematiksel olarak ne kadar imkansızsa o kadar yüksek fiyata alıcı bulurlar. Ayrıca paranız ne kadar temizse (yani mesela hiç katlanmamış, “çil” ise) o paranın değeri daha da artar.
Eğer cüzdanınızı hemen açıp bakmak isterseniz, koleksiyoncuların aradığı “özel” numaraları şöyle sınıflandırmak mümkün:
1) Tamamı Aynı Rakam
Eğer seri numarasındaki tüm rakamlar aynıysa, mesela 333333333 veya 555555555 şeklindeyse, sakin olun. Sanırız size piyango çıktı.
2) Merdiven Rakamlar
Eğer rakamlar 123456789 gibi sıralı şekilde çıkıyorsa veya 987654321 gibi sıralı şekilde iniyorsa bu fantezi bir rakamdır ve değeri bir önceki kadar olmasa da koleksiyoncuları vardır.
3) Radar Rakamlar
Eğer serideki rakamlar soldan sağa veya sağdan sola aynı şekilde okunuyorsa. Örneğin 123454321 veya 100000001 gibi. Bu paralardan piyasada çok daha fazla vardır ve değeri üstteki 2 sınıfa göre biraz daha düşüktür.
4) Tekrarlayan Rakamlar
Rakamlar seri içinde tekrar ediyorsa. Örneğin 500500500 veya 123123123 gibi.
5) Radar Tekrarlayan Rakamlar
Rakamlar hem soldan sağa veya sağdan sola aynı şekilde okunuyorsa, hem de tekrar ediyorsa. Örneğin 111999111 veya 000888000.
6) Sekizli Seri
Eğer 9 rakamdan oluşan serideki 8 rakam aynıysa, mesela 033333333 veya 555555550 şeklindeyse.
7) İkilik Sistem (Binary)
Şu an sayı saymada 10 rakamdan oluşan “Onluk Sistem” kullanılıyor. “İkilik Sistem” ise bilgisayar dili olan ve sadece 1 ve 0’lardan oluşan matematik sistemidir. Eğer paranın seri numarası ikilik sistem ise, 010101010 veya 011001100 gibi sıfır ve birlerden oluşmaktadır.
8) Özel Rakamlar
Mesela 314159265 Pi sayısıdır.
9) Düşük Rakamlar
010000001 rakamı mümkün olan en düşük rakamdır. Bu numaralı parayı bulursanız (ilk para olduğu için) iyi bir paraya satabilirsiniz.
10) Yüksek Rakamlar
9999999999 rakamı mümkün olan en yüksek rakamdır. Bu numaralı parayı bulursanız (son para olduğu için) iyi bir paraya satabilirsiniz.
11) Specimen Rakamlar
Eğer 9 rakamı da sıfır (000000000) ise o para tedavüle sürülmek için basılmamıştır. Ya “Deneme Baskısı”dır ve tedavüle sürülenlerden farklıdır; ya da Specimen (Örnek Baskı) paradır ve Merkez Bankası tarafından yeni çıkan paraları bilgilendirmek amacıyla her bankanın her şubesine birer adet gönderilmek üzere basılmıştır.
12) Hatalı Rakamlar
Bazen banknot matbaaları da hata yapabilirler ve hatalı paraların da tüm dünyada koleksiyoncuları vardır. Yani eğer aynı paranın üstteki seri numarası ile alttaki seri numarası birbirinden farklıysa o para çok değerlidir. Bu tip paralar çok nadir bulunduğu için koleksiyoncusu da çok azdır. Dolayısıyla alıcısı da satıcısı da çok az olduğu için fiyatı çok volatil ve spekülatiftir.
…
Peki Bunlar Kaç Para Ederler?
Nadir şeyler her zaman değerlidir. Ama her değerli şey çok para eder diye bir kural yoktur ve pek çok nadir şey (özellikle koleksiyon alanındaki değerli şeyler) alıcı ve satıcının razı olduğu fiyattan el değiştirirler.
Avrupa ve ABD gibi görece daha kurumsal piyasalarda ise rakamlar biraz daha oturmuştur. Mesela Boston Globe 2013 tarihli bir yazısında “00000001 numaralı 100$ yaklaşık 10.000$ – 15.000$ (yaklaşık 30.000TL – 45.000TL) eder. 20$ geçenlerde 5,581$ (yaklaşık 16.500TL) fiyata satıldı. 0000001 numaralı 2$ Mayıs 2009’da 29.900$ (yaklaşık 90.000TL) fiyatla satılmıştı” diye yazıyor. Bu son paranın, üzerinde yazan rakamın 15.000 katına satılmış olmasına şaşırmayın; 2 dolar zaten nadir bulunan bir para ve üzerindeki seri numarası da nadir olunca insana yılbaşında piyango vurmuş gibi oluyor.
